Osmanlı’nın yaşayan ruhu : Muradiye Külliyesi

Muradiye Külliyesi Sultan II. Murad tarafından yaptırılmıştır. Bulunduğu semte adını vermektedir. Semte adını veren cami, medrese, hamam, imaret, çeşme ve baninin türbesinden oluşmaktadır. Haziresine birçok şehzade ve saray mensubu defnedilmiştir. Haziresi birçok definin ardından zamanla çeşitli ilavelerde genişlemiştir. Cami külliyenin ana binası olup beş gözlü son cemaat yeri, arka arkaya iki büyük kubbeli harım kısmı ve iki yanda birer kubbeli tabhaneye sahiptir. Duvarları üç sıra tuğla ve bir sıra moloz taşlarla örülmüş. Lakin taşların ebadı bir diğerinden farklı olup aralarına mecburiyetten düşey tuğla yerleştirilmiştir.

Basık kemerli cümle kapısı üzerinde yer alan celî sülüs Arapça kitâbeden cami inşaatının 828 Recebinde (Mayıs 1425) başlayıp 830 Muharreminde (Kasım 1426) bittiği anlaşılmaktadır. Yapının önünde yer alan beş gözlü son cemaat yeri dört mermer paye ve aralarda iki granit sütun üzerine oturmaktadır. Ortadaki bölümü tamamen mukarnas dolgulu ve mukarnaslı tromp kubbe, bunun iki yanındaki bölümlere prizmatik üçgenli tromp kubbe, en dıştaki iki yan bölümleri ise aynalı tonozla örtülüdür. Maksureleri dört basamakla çıkılmaktadır. Çıkılmakta olan bu son cemaat yerine iki pencere açılmaktadır. Doğudaki iç koridorlara, batıdaki asma katına ait iki kapı açılmaktadır.

Pencereden bozma oldukları anlaşılan bu kapıların alınlıkları bitkisel süslemeler ile kaplıdır. Pencerelerin alınlıkları ise geometrik desenli mozaik çinilerle kaplıdır. Batıdakinin çinileri yok olduğundan yerine sıva üzerine boyama yapılarak çini görünümü verilmiştir. Son cemaat yerinde ise revak cephesi, çeşitli boyut ve biçimde tuğlaların on beş değişik geometrik şekilde örülmesiyle hareketlendirilmiştir. Geriye kalan bilhassa kuzey cephesi saçak silmesinin alt kısmında olup  bu süslemeyi  fîrûze renkli sırlı tuğlaları  katmıştırlar. Bursa kemerli eyvanın iki yanına eni ve boyu yaklaşık olarak aynı ölçülerde olan stalâktitli mihrap nişleri açılmıştır.

Kemerin alınlık kısmına revakta olduğu gibi mozaik çini ile bitkisel süsleme motifleri yapılmıştır. İşçiliği çok ince olan bitkisel motifler ile süslenmiş ve birkaç parçası boş bırakılmıştır. Boş bırakılan kısım kündekari tekniğindeki ahşap kapı devrine aittir. Üst kartuşlarında kûfî hatla, “Yâ hayyü yâ kayyûm yâ ze’l-celâli ve’l-ikrâm”, sülüs hatla da, “Yâ hafiyye’l-eltâf neccinâ mimmâ nehâf” yazılıdır.